Oznakowanie ekologiczne i społeczne w opracowaniach UZP

Urząd Zamówień Publicznych na swojej stronie internetowej www.uzp.gov.pl udostępnił opracowania zawierające przykładowe oznakowania, których przyznawanie opiera się na kryteriach społecznych lub ekologicznych.  Związane jest to z funkcjonującymi w przepisach unijnych dyrektyw w sprawie zamówień publicznych oraz regulacjach ustawy Prawo zamówień publicznych możliwościami w zakresie wymagania etykiet (oznakowań) potwierdzających m.in. społeczne czy ekologiczne cechy zamawianych robót budowlanych, dostaw i usług w toku postępowania o udzielenie zamówienia publicznego.

"Zarówno przepisy unijnych dyrektyw 2014/24/UE oraz 2014/25/UE, jak i przepisy ustawy Prawo zamówień publicznych przewidują możliwość określenia w opisie przedmiotu zamówienia, kryteriach udzielenia zamówienia oraz w warunkach realizacji zamówienia, wymogu posiadania określonej etykiety (oznakowania), w tym m.in. etykiety społecznej lub ekologicznej. Rozwiązanie to zostało wskazane w motywie 75 preambuły dyrektywy 2014/24/UE oraz motywie 85 preambuły dyrektywy 2014/25/UE, a w zakresie normatywnym uszczegółowione w przepisie artykułu 43 dyrektywy klasycznej oraz w artykule 61 dyrektywy sektorowej. Do powyżej wskazanych przepisów dyrektyw unijnych odwołuje się polski ustawodawca w artykule 30a ustawy Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1986).

Zgodnie ze wspomnianymi regulacjami prawnymi wymóg posiadania określonego oznakowania może zostać uwzględniony w opisie przedmiotu zamówienia, kryteriach udzielenia zamówienia lub w warunkach realizacji zamówienia, pod warunkiem że oznakowanie to spełnia łącznie wszystkie następujące warunki:

a) wymagania dotyczące oznakowania dotyczą wyłącznie kryteriów, które są związane z przedmiotem zamówienia, i są odpowiednie dla określenia cech robót budowlanych, dostaw lub usług będących przedmiotem tego zamówienia;

b) wymagania dotyczące oznakowania są oparte na obiektywnie możliwych do sprawdzenia i niedyskryminujących kryteriach;

c) warunki przyznawania oznakowania są przyjmowane w drodze otwartej i przejrzystej procedury, w której mogą uczestniczyć wszystkie zainteresowane podmioty, w tym podmioty należące do administracji publicznej, konsumenci, partnerzy społeczni, producenci, dystrybutorzy oraz organizacje pozarządowe;

d) oznakowania są dostępne dla wszystkich zainteresowanych stron;

e) wymagania dotyczące oznakowania są określane przez podmiot trzeci, na który wykonawca ubiegający się o oznakowanie nie może wywierać decydującego wpływu.

Instytucje zamawiające mogą wymagać posiadania przez zamawiane produkty i usługi konkretnych oznakowań, ale muszą jednocześnie zaakceptować wszystkie inne oznakowania, które potwierdzają, że dane produkty i usługi spełniają równoważne wymogi jak te określone w wymaganej etykiecie. Ponadto, mając na uwadze możliwe ograniczenia w ubieganiu się o zamówienia publiczne przez wykonawców, którzy w odpowiednim terminie i z przyczyn niezależnych od nich, nie mają możliwości uzyskania konkretnych etykiet wskazanych przez instytucję zamawiającą lub etykiet równoważnych, zarówno ustawodawca unijny, jak i krajowy zobowiązał instytucje zamawiające do akceptacji innych odpowiednich środków dowodowych. Inne środki dowodowe mogą obejmować dokumentację techniczną producenta, o ile dany wykonawca dowiedzie, że roboty budowlane, dostawy lub usługi, które są przedmiotem zamówienia, spełniają wymogi określonego oznakowania lub określone wymogi wskazane przez instytucję zamawiającą.

Decydując się na uwzględnienie wymogu posiadania przez zamawiane produkty i usługi konkretnego oznakowania, instytucja zamawiająca musi pamiętać o zachowaniu związku z przedmiotem zamówienia. Oznacza to, iż kryteria na jakich opiera się przyznawanie danego oznakowania muszą dotyczyć przedmiotu zamówienia (robót budowlanych, dostaw lub usług), który ma być zrealizowany w ramach danego zamówienia publicznego, we wszystkich aspektach oraz na wszystkich etapach jego cyklu życia, ale nie muszą one być istotną cechą tego przedmiotu zamówienia. W szczególności kryteria te mogą dotyczyć procesu produkcji, dostarczania lub wprowadzania tych robót budowlanych, dostaw lub usług na rynek albo innego etapu cyklu życia tych robót budowlanych, dostaw lub usług. Analizując związek kryteriów będących składową poszczególnych etykiet z przedmiotem zamówienia należy pamiętać, iż warunek związku z przedmiotem zamówienia wyklucza kryteria dotyczące ogólnej polityki firmy, których nie można uznać za czynnik charakteryzujący konkretny proces produkcji lub dostarczania zakupionych robót budowlanych, dostaw lub usług, co zostało podkreślone w motywie 97 dyrektywy 24/2014/UE. Ustawodawca unijny stwierdza, iż instytucje zamawiające nie powinny mieć zatem możliwości wymagania od oferentów, by prowadzili określoną politykę społecznej lub środowiskowej odpowiedzialności przedsiębiorstw.

Jeżeli zamawiający uzna że nie wszystkie wymagania związane z przyznawaniem produktom i usługom danego oznakowania są konieczne przy określaniu przedmiotu zamówienia, kryteriów oceny ofert czy warunków realizacji zamówienia może odwołać się  tylko do wybranych przez siebie wymagań pod warunkiem, iż dane oznakowanie spełnia warunki określone w art. 30a ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych.

Natomiast w przypadku, gdy przyznanie danego oznakowania opiera się również na kryteriach, które nie są związane z przedmiotem zamówienia (warunek określony w art. 30a ust. 5 ustawy Pzp), ale jednocześnie spełnia wszystkie pozostałe warunki wskazane w art. 30a ust. 1 ustawy Pzp, zamawiający nie może wskazać tego konkretnego oznakowania, ale może w opisie przedmiotu zamówienia odwołać się tylko do wybranych wymogów określonych w specyfikacji etykiety, które są związane z przedmiotem zamówienia. W takim przypadku wykonawcy, którzy na potwierdzenie spełnienia wymogów określonych przez instytucję zamawiającą przedstawiają etykiety równoważne lub inne odpowiednie środki dowodowe, muszą wykazać równoważność tylko z tymi wybranymi przez zamawiającego kryteriami".

Pliki zawierające "Oznakowania ekologiczne" oraz "Oznakowania o charakterze społecznym" dostępne są pod adresem: www.uzp.gov.pl/aktualnosci/opracowania-w-zakresie-oznakowan-ekologicznych-i-spolecznych.