Stosowanie znowelizowanych przepisów o ZFŚS w odniesieniu do systemu odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych

Regionalna Izba Obrachunkowa w Opolu otrzymała pismo Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Finansów z 21 października 2019 r. (nr BDF1.4860.28.2019) zawierające wyjaśnienie dotyczące stosowania znowelizowanych przepisów o ZFŚS w odniesieniu do systemu odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. W piśmie tym czytamy:

„W związku z wejściem w życie w dniu 23 października 2019 r. ustawy z dnia 11 września 2019 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2019, ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych oraz ustawy o Karcie Dużej Rodziny , która to ustawa (w art. 2) wprowadza zmianę do ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych  w ten sposób, że art. 5h otrzymuje brzmienie:

»Art. 5h. 1. W okresie od dnia 1 stycznia 2019 r. do dnia 21 lipca 2019 r. przez przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej, o którym mowa w art. 5 ust. 2, należy 7‘ozumieć przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej w drugim półroczu 2013 r. ogłoszone przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie art. 5 ust. 7.

2. W okresie od dnia 1 sierpnia 2019 r. do dnia 31 grudnia 2019 r. przez przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej, o którym mowa w art. 5 ust. 2, należy rozumieć przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej w drugim półroczu 2014 r. ogłoszone przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie art. 5 ust. 7.

3. Równowartość dokonanych odpisów i zwiększeń, o których mowa w art. 6 ust. 2, w wysokości naliczonej zgodnie z ust. 1 i 2, pracodawca przekazuje na rachunek bankowy Funduszu w terminie do dnia 31 października 2019 r., uwzględniając dotychczas przekazaną kwotę dokonanych odpisów i zwiększeń, o których mowa w art. 5, naliczonych w oparciu o przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej w drugim półroczu 2013 r. ogłoszone przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie art. 5 ust. 7. «,

oraz uwzględniając sygnalizowane Ministerstwu Finansów wątpliwości dotyczące stosowania znowelizowanych przepisów w odniesieniu do systemu odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych,

proszę przyjąć następujące wyjaśnienia.

W myśl nowelizacji ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, wchodzącej w życie 23 października 2019 r., przez przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej:

a) w okresie od 1 stycznia 2019 r. do dnia 31 lipca 2019 r., należy rozumieć przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej w drugim półroczu 2013 r. (3278,14 zł.) ,

b) w okresie od 1 sierpnia 2019 r. do 31 grudnia 2019 r., należy rozumieć przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej w drugim półroczu 2014 r. (3389,90 zł) .

Wyżej wskazana zmiana przepisów jest istotna dla systemu odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych w trzech następujących aspektach:

1. Kwoty minimalnej, o której mowa w art. 26 ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych  w tym, w odniesieniu do spraw zakończonych, w okresie od 1 sierpnia 2019 r. do 22 października 2019 r.
2. Wysokości wynagrodzeń, członków organów orzekających w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych, rzeczników dyscypliny finansów publicznych oraz protokolantów, o których mowa w art. 65 oraz 66 ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, w tym naliczonych za sierpień, wrzesień i październik 2019 r.
3. Orzekanych kosztów postępowania w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych, o których mowa w art. 167 ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych.

Ad 1

Mając na uwadze nowe brzmienie art. 5h ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych należy rozstrzygnąć sposób ustalania wysokości kwoty minimalnej, o której mowa w art. 26 ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych dla spraw o naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Trzeba przyjąć, że do czasu wejścia w życie znowelizowanego art. 5h ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, kwotę bagatelną należy ustalać w odniesieniu do obowiązującego w danej chwili stanu prawnego. Po wejściu w życie art. 5h ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, kwotę tę należy ustalać zgodnie z nowym stanem prawnym. Należy także zauważyć, że zgodnie z art. 24 ust. 2 ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych może się okazać, że w niektórych sprawach zakończonych przed wejściem w życie nowego brzmienia art. 5h ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, z uwagi na podwyższenie kwoty minimalnej od 1 sierpnia 2019 r. (wejdzie w życie od dnia 23 października 2019 r.) może dojść do sytuacji zatarcia ukarania z mocy prawa. Takie sytuację będą zapewne sporadyczne (o ile w ogóle wystąpią), ponieważ w przypadkach niewielkiego przekroczenia kwoty minimalnej, określonej na podstawie art. 26 ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, właściwe organy uznają zazwyczaj znikomą szkodliwość naruszenia dyscypliny finansów publicznych (art. 28 ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych) i nie przypisują odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych.

Ad 2

W związku z wejściem w życie w dniu 23 października 2019 r., znowelizowanego art. 5h ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych nastąpi konieczność odpowiedniego zwiększenia wynagrodzeń (ryczałtowych, jak i za udział w rozprawach) uprawnionym osobom, w tym naliczonych za sierpień, wrzesień i październik (przed wejściem w życie nowelizacji) 2019 r. Jednakże w sytuacji gdy rozprawa została rozpoczęta w lipcu (lub wcześniej) 2019 r. i następnie była odroczona i kontynuowana w sierpniu 2019 r. lub później, to nie ma podstaw do zmiany wysokości wynagrodzenia.

Ad 3

W przedmiocie kosztów postępowania, o których mowa w art. 167 ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, orzeczonych w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych w okresie od 1 sierpnia 2019 r. do 22 października 2019 r., należy przyjąć, że ich wysokość winna być ustalona w oparciu o przepisy obowiązujące w dniu orzekania i nie ma podstaw do ich następczej zmiany w związku z wejściem w życie w dniu 23 października 2019 r. znowelizowanego art. 5h ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych.

Przedstawiając powyższe wyjaśnienia informuję, że nie mają one charakteru wiążącego, ale zostały przygotowane na podstawie obowiązujących przepisów i mają na celu zapewnienie jednolitego stosowania prawa.”